ایران خودرو: مدیریت نقطه قوت کارگران را می شناسد

بنابه اخباری که عمدتا توسط "اتحادیه آزاد کارگران ایران" منتشر شده است، دور اخیر اعتراض کارگران ایران خودرو به پائین بودن سطح دستمزدها، از بعدازظهر روز ١٦ دی شروع شده است. سطح دستمزد هیچ بخش از کارگران در ایران با قدرت خریدشان تناسب ندارد. طبق آخرین گزارشی که خبرگزاری دولتی مهر منتشر کرده، و مبنای آن هم محاسبات بسیار محافظه کارانه و دولت پسند کانون شوراهای اسلامی کار تهران است، حداقل دستمزد یک کارگر باید حداقل سه و نیم میلیون تومان باشد. (یادآوری این نکته لازم است که منظور اینها از "حداقل دستمزد" همان "خط فقر" است که سه و نیم میلیون تومان است.) با این وجود اکثریت قریب به اتفاق کارگران ایران خودرو، که یکی از بزرگترین و پر سودترین شرکتهای نوع خود در خاورمیانه است،  با اضافه کاری و سایر مزایا از ٩٠٠ تا  یک میلیون و یکصد هزار تومان دستمزد دریافت میکنند و فقط بخش اندکی از آنها که دارای سابقه ٢٥ سال به بالا می باشند، تا حدود یک میلیون و چهار صد هزار تومان دستمزد میگیرند.

این اعتصاب دور اخیر که به آن اشاره شد، ابتدا از طرف کارگران بخش سواری سازی و سالن رنگ با خودداری از گرفتن غذا شروع می شود و همان روز کارگران سالن ٢٠٦ و قسمت نیرو محرکه این شرکت نیز به این اعتصاب می پیوندند. اطلاعیه مورخ ١٧ دی ٩٣ اتحادیه آزاد می گوید: "کارگران اعتصابی در اعتراض به پایین بودن دستمزدها از دریافت ناهار و شام خودداری میکنند و بطور نانوشته ای ادامه این نوع اعتصاب و گسترش آن در دستور کارگران ایران خودرو قرار گرفته است و با سرعت در حال گسترش به تمامی بخشهای کارخانه می باشد." در سومین روز اعتراض، کارگران همه قسمتهای این شرکت روز ١٨ دی به این اعتراض می پیوندند. اعتراض کارگران چنان وسیع و یکپارچه بود که جز پرسنل مدیریت کسی برای خوردن غذا به سالن های غذاخوری نرفته بود.

وعده و ارعاب مدیریت

به دنبال این اعتراض، مدیریت ایران خودرو به تقلا می افتد و مثل همیشه شروع به دادن وعده و وعید می کند. ضیائی، قائم مقام مدیر عامل ایران خودرو در سالن شاتل، پرسنل بدنه سازی را جمع می کند و تلاش می کند با دادن وعده و وعید این کارگران را به پایان دادن به اعتراض ترغیب کند. او از اجرا و بازنگری طرح طبقه بندی مشاغل و افزایش حقوق در سال آینده و رسیدگی به مسائل آندسته از کارگرانی که در آستانه بازنشستگی قرار دارند صحبت می کند، اما هیچیک از این وعده ها کارگر نیافتاد و کارگران همچنان بر افزایش فوری دستمزد تاکید کردند.

کارگران ایران خودرو در چند سال گذشته و با مواجه شدن مکرر با ترفند وعده و متفرق کردن کارگران، اینبار با توپی پر در مقابل وعده سر خرمن مدیریت ظاهر شدند. اطلاعیه روز ٢٠ دی اتحادیه آزاد کارگران می گوید: انتظاری مقدم معاونت منابع انسانی شرکت ایران خودرو در سالن ٢٠٦ وعده می دهد که نامه ای جهت رسیدگی به خواست کارگران در دو روز آینده صادر خواهد شد. اما کارگران معترض اعلام کردند اگر راست میگویید چرا دو روز دیگر؟ همین امروز این نامه را ابلاغ کنید. که در پی آن نامه ای در سالن ٢٠٦ با مضمون رسیدگی به خواست کارگران نصب شد. کارگران با دیدن این نامه آنرا کافی نداسته و حاضر به پایان دادن به اعتراض خود نشدند. آنها این نامه را گنگ و مبهم خواندند که معلوم نیست چه می خواهد بگوید.

اطلاعیه روز ٢١ دی اتحادیه آزاد، باز از دادن وعده و وعید و زبان گنگ مدیریت در نامه ای که صادر کرده می نویسد که باز کارگران و نمایندگان آنها را قانع نکرده و کارگران همچنان به اعتراض خود ادامه داده اند.

مدیریت برای اینکه بتواند این حرکت اعتراضی یکپارچه را در هم بشکند، سهام بلوکه شده کارگران را هم آزاد کرد اما کارگران همچنان به اعتصاب خود ادامه داده اند.

مدیریت اما در کنار وعده و وعید، به دنبال فعالین و سازماندهندگان این اعتراض نیز می گشت. اطلاعیه اتحادیه آزاد کارگران می گوید که به موازات حضور مسئولین شرکت در برخی قسمتهای ایران خودرو و تقلا برای راضی کردن کارگران، حراست این شرکت نیز حدود ١٠ نفر از کارگران معترض را احضار می کند و تلاش کرد تا با ایجاد رعب و وحشت در میان کارگران، آنان را وادار به عقب نشینی بکنند. اما با همه این اقدامات از وعده و عید گرفته تا احضار کارگران معترض به حراست، اعتراض کارگران شرکت ایران خودور با اتحاد و یکپارچگی هر چه بیشتری ادامه دارد و کارگران اعلام کرده اند تا تحقق مطالباتشان برای افزایش دستمزد همچنان به اعتراض خود ادامه خواهند داد.

در سالن تری مری نیز یکی از مسئولین تولید به نام دهقان کارگران را تهدید به عدم تمدید قرارداد کرده و به آنان گفته است چنانچه به اعتراض ادامه دهید قرادادهایتان را تمدید نخواهیم کرد که کارگران او را "هو" کرده و با قاطعیت اعلام کرده اند تا رسیدن به خواست هایمان اعتراض خود را ادامه خواهیم داد.

نقطه قوت کارگران ایران خودرو

مجتمع ایران خودرو دارای نقطه قوت بزرگی است که با دیگر مراکز کارگری در ایران بطور ویژه‌ای متفاوت است. حتی با قطعه قطعه کردن آن به شرکتهایی چون ایران خودرو دیزل، پارس خودرو، سایپا دیزل و غیره، و سپردن هر قطعه ای به پیمانکار و قطعه کاری، این مجموعه هنوز دارای ده‌ها هزار کارگر است که نه تنها با صدها هزار نفر از اعضای خانواده و فامیل مستقیما در تماس هستند، بلکه اعتصاب آنها بر سرنوشت صدها و حتی هزاران شرکت بزرگ و کوچک دیگر با کارگران و پرسنل آنها در ده‌ها نقاط مختلف ایران تحت تأثیر قرار خواهد داد. در فضای انفجاری که حاصل فقر و نداری سیاستهای جمهوری اسلامی است، می تواند افکار عمومی در جامعه را به شدت به نفع اعتراض بر علیه این وضعیت قطبی کند. این نقطه قوتی بالقوه است. اما اگر مدیریت و دولت آنها توانستند کارگران را سر بدوانند و آخر سر دست خالی به خانه بفرستند، هیچ چیزی نصیب هیچ کسی نخواهد شد. که این ما را به نقطه قوت مهم دیگر کارگران ایران خودرو می رساند. این نقطه قوت هم ترس مدیریت از چشیدن طعم شیرین پیروزی از طرف کارگران است. بخاطر همان نقطه قوت، مدیریت می خواهد بدون دادن کوچکترین امتیازی به کارگران، و با وعده و وعید، سر و ته این اعتصاب را به هم آورد. در گزارشی آمده است که هاشم یکه‌زارع، مدیر عامل اجرایی و عضو هیئت مدیره شرکت ایران خودرو گفته است "اگر بدانم تا چند سال کارگران دیگر اعتصاب نمی کنند، حقوقشان را اضافه خواهم کرد. اما می ترسم این اضافه حقوق را بگیرند و باز چند ماه دیگر چیز دیگری بخواهند."

اعتصاب باید به خود شخصیت ببخشد

اعتصاب در ایران خودرو می تواند حال و هوای دیگری به فضای اعتراضی در جنبش کارگری و بتبع آن در کل جامعه دامن بزند. منتها در گام اول باید به خود شخصیت بدهد. این نکته کلیدی در هر اعتصابی است. شخصیت پیدا کردن یک اعتصاب البته در گام اول سازمان یافتن آن است. واضح است که یک سطح از تشکل همیشه پشت سر هر اعتصاب و اعتراضی موجود است. از اس ام اس و دیگر شیوه های خبررسانی گرفته تا شبکه‌های فعالین کارگری همه در شروع اعتصاب دست دارند. اما برای موفقیت اعتصابی مثل اعتصاب مورد بحث کارگران ایران خودرو، تشکیل منظم مجامع عمومی در طول این اعتصاب کلید و ضامن موفقیت آن است. بحث شناخته شده "مجمع عمومی منظم و سازمانیافته"، که مثلا کارگران در دوره منظم هفته‌ای و یا هر ماهی یکبار دور هم جمع می‌شوند و به مسائل مورد نظر می‌پردازند اینجا مد نظر من نیست. این بحث را ما بارها و به مناسبتهای مختلفی انجام داده و باز انجام خواهیم داد.

بهترین و مطلوب ترین شکل مجمع عمومی، همان تشکیل منظم مثلا هفته ای یکبار در یک ساعت خاص و ثابت در طول ساعات کاری و در یکی از سالن‌های محیط کار است. اما تا فراهم شدن شرایط برای این شکل مطلوب و بخصوص در بحبوحه یک اعتراض موفق و متحد مثل اعتصاب کارگران ایران خودرو، نباید فرصت را از دست داد و نباید دست روی دست بگذاریم و از تشکیل مجامع عمومی حتی غیرمنظم خود غافل بمانیم و یا بی میل باشیم. در یک چنین موقعیتی فعالین و رهبران کارگری می توانند و راستش بنوعی موظفند که کارگران را به یک جای مشخصی که برای تشکیل جلسه مجمع عمومی در نظر گرفته اند، هر چند نامنظم و شاید روزانه، دعوت کنند و بر سر مهمترین مسائل و موضوعاتی که مورد بحث هستند به بحث و گفتگو بپردازند. فراخوان چنین مجامع عمومی ای بخصوص در جریان اعتراضی جاری و مسائل حادی که کارگران با آن روبروند و یا زمزمه هایی به گوش کارگران می رسد، مهمتر است و راحت تر کارگران را بسیج می کند. مهمتر است چرا که بخصوص در چنین مواقعی همه کارگران خواهان تبادل نظر و یافتن راهی برای موقعیت پیش رو هستند. تشکیل این مجامع عمومی حتی می تواند غیرفرمال هم صورت بگیرد. بهرحال تأکید من اینجا روی تبادل نظر و شخصیت بخشیدن به اعتراض است.

نکته مهم دیگر در رابطه با مجمع عمومی در چنین شرایطی، انتخاب نماینده کارگران برای نشست با نماینده مدیریت است. واضح است که شرایط خفقان و گرو گیری نان شب کودکانمان همه ما را می تواند محتاط و محافظه کار کند. مجمع عمومی می تواند از میان هزاران کارگر چند نفر را بعنوان نماینده انتخاب کند که بعنوان پیام رسان کل کارگران با مدیریت نشست داشته باشند و نتیجه نشستشان و مذاکره را به مجمع عمومی کارگران گزارش بدهند. این امنیت شغلی همه فعالین و همه کارگران درگیر در این اعتصاب را تضمین می کند.

در روزهای آینده و بعد از اتمام این اعتصاب، باید به جوانب مختلف و نکات قوت و ضعف این اعتصاب بپردازیم. اما در بحبوحه این اعتصاب، به پاس بزرگداشت کارگران اعتصابی ایران خودرو، پرداختن به نکات بالا به نظر ضروری آمدند.

١٢ ژانویه ٢٠١٥